De toekomst van het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied
“Zelfs als ik wist dat morgen de wereld vergaat, dan plant ik vandaag een appelboom”, zei de hervormer Maarten Luther in 1532. Dat is een houding van hoop en verwachting. Ook in deze tijd kunnen we die houding goed gebruiken. Op geopolitiek niveau zien we grote verschuivingen met onzekere effecten. Maar laten wij vooral doorgaan met het goede zoeken voor mens en natuur en ons voor nu beperken tot het onderwerp: de vervolgaanpak Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied.
Als ChristenUnie zien wij graag dat we niet wachten op generieke maatregelen vanuit het Rijk, maar dat we samen met de gebiedspartners voortvarend doorgaan met het zoeken naar mogelijkheden voor toekomstbestendige landbouw en natuur, schonere bodem, water en lucht. Het is een goede zaak als de puzzel daadwerkelijk aan tafel met de partners in de gebieden wordt gelegd.
In de provincie zien wij wat dat betreft hoopvolle signalen. Op Rijksniveau zijn coalitiepartijen bezig met banden verwisselen terwijl ze het motorblok uit de auto hebben gesloopt; de miljarden van het Transitiefonds en het Nationale Programma Landelijk Gebied zijn afgeschaft. Daardoor wordt het steeds ingewikkelder om te komen tot een juridisch geborgd maatregelenpakket en dat is de enige weg uit de stikstof-impasse.
In die realiteit wil dit college de gebiedsprocessen voortzetten; dat is een goed streven, steun daarvoor. Maar de 188 miljoen euro van de gevraagde ca. 700 miljoen (plus nog wat geld voor waterkwaliteit) is erg weinig om de stikstof, natuur, water en klimaatdoelen te kunnen halen. Laten we toch proberen te zorgen voor een goede steun in de rug voor de partners die hard bezig zijn met het werken aan een schonere bodem, water, landbouw en natuur.
Dat geldt bijvoorbeeld voor toekomstbestendige landbouw en zoet water op de kop van Goeree, biologische landbouw in Midden-Delfland en andere projecten uit het maatregelenpakket die nu niet gefinancierd worden via een specifieke uitkering (SPUK) doordat het ministerie ze niet heeft beoordeeld. Wij hebben een motie paraat om het college te vragen om op zoek te gaan naar cofinanciering voor deze projecten, bijvoorbeeld via een positief rekeningresultaat.
Naast cofinanciering kunnen we als provincie ook andere instrumenten inzetten, zoals strategisch grond- en pachtbeleid. Dus grond- en pachtbeleid dat bijdraagt aan duurzame landbouw en de water-, natuur-, klimaat- en stikstofdoelen. De provincie is het grondbeleid aan het herzien, dat is een goede zaak. Maar ook andere overheden bezitten gronden die zij als ondersteunend instrument kunnen inzetten. Niet het hoogste financiële bod is dan leidend in een aanbesteding, maar de bijdrage aan duurzame landbouw en natuur, schonere bodem, water en lucht. Wij vragen het college om met een aantal landelijke gemeenten en waterschappen in gesprek te gaan om gezamenlijk te bekijken hoe we als overheden grondbeleid en pachtvoorwaarden ondersteunend kunnen maken aan de ZHPLG-doelen en aan duurzame, toekomstbestendige landbouw. Graag reactie van het college, we hier hebben we een motie paraat.
Ook zou het goed zijn om in het herziene grondbeleid te streven naar pachtcontracten met een lange looptijd, zodat boeren kunnen investeren in duurzame landbouw. Graag zien we dat verwerkt in het nieuwe grondbeleid.
Het is wat ons betreft hoog tijd voor een provinciale landbouwkoers, met een visie waar we naartoe werken in Zuid-Holland, hoe we als provincie kunnen bijdragen aan toekomstbestendigheid van de sector in evenwicht met natuur. Ook voor de PAS-melders: onzekerheid is zwaar, zij wachten al te lang op duidelijkheid. Een landbouwkoers maakt helaas nog geen deel uit van de vervolgaanpak Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied, maar daar wordt aan gewerkt door het college.
Kortom: de uitdaging om te komen tot schonere lucht, water, bodem en toekomstbestendige landbouw is groot en maatregelen en financiering vanuit het Rijk zijn nog onzeker. Maar laten we de spreekwoordelijke appelboom van Luther planten, dus met de partners doorgaan met het toewerken naar de doelen, cofinanciering regelen voor de verschillende projecten en met strategisch grond- en pachtbeleid de ZHPLG-aanpak ondersteunen.
