Door klimaatverandering hebben we te maken met extreme neerslag en langdurige droogte. Natuurgebieden verdrogen en veenbodem oxideert. Gewassen verdorren op het land en op steeds meer plekken wordt de landbouw belemmerd door verzilting. Drinkwaterbedrijven luiden de noodklok over drinkwatervoorraden. In steden zorgen hittestress en piekbuien steeds vaker voor problemen. Ons klimaat verandert radicaal en dat vergt radicale oplossingen en maatregelen. Dit vraagt voor het watersysteembeheer om een nieuwe balans in het vasthouden, bergen en afvoeren van water. De ChristenUnie ondersteunt voluit het werk in de Deltaprogramma’s waarin de overheden samenwerken aan het vergroten van veiligheid en waterkwaliteit. Wij willen dat de provincie bij ruimtelijke ordening meer rekening houdt met waterveiligheid. Daar waar mogelijk kunnen we dankbaar gebruik maken van de natuur om waterveiligheid te bevorderen (ontwerpen naar de natuur.) Water en klimaatadaptatie moeten vroegtijdig geïntegreerd worden in ruimtelijke ontwerpen. 

Waterhoeveelheid

De provincie werkt met waterschappen, gemeenten en inwoners aan allerlei projecten om het water veel langer in de eigen regio vast te houden. Piekbuien kunnen op allerlei manieren worden opgevangen (vergroening, waterbufferende systemen) zodat wateroverlast en overbelasting van het riool beperkt worden en hittestress wordt tegengegaan. Het is nodig dat we met gemeenten en waterschappen de inwoners in droge periodes oproepen om hun watergebruik aan te passen. De provincie is verantwoordelijk voor kwaliteit en kwantiteit van grondwater. De provincie kan bij het maken van allerlei ruimtelijke plannen veel meer gebruik maken van de waterkennis van de waterschappen. Het beleid voor het grondwater moet worden afgestemd met het beleid voor het oppervlaktewater, want het gaat om hetzelfde watersysteem. 

Waterkwaliteit

Het creëren van schone en ecologisch gezonde watersystemen vereist veel aandacht van provincie, waterschappen en andere partners door onder andere beperking van ongewenste uitstoot van milieuverontreinigende middelen en aanleg van natuurvriendelijke oevers. De waterkwaliteit voldoet op veel plaatsen nog niet aan de eisen, hoewel het inzamelen en zuiveren van afvalwater al fors is verbeterd. De provincie moet de komende jaren verder werken aan de implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), in 2027 moeten we de KRW-doelen behalen. Wij pleiten daarom voor beleid dat ongewenste verontreiniging van oppervlaktewater en grondwater door bijvoorbeeld mest, gewasbeschermingsmiddelen en medicijnresten voorkomt.

Drinkwater

De toenemende droogte en stijgende vraag naar drinkwater zet de drinkwaterwinning onder druk. Het is voor de drinkwaterbedrijven een uitdaging om te blijven voldoen aan zowel de kwantiteit als kwaliteit van het drinkwater. Naast het zoeken naar nieuwe winningslocaties, is het van belang om zoveel mogelijk kraanwater te besparen door gebruik te maken van innovatieve oplossingen. Er zijn voldoende regen- en grijswatersystemen op de markt die voldoen aan wet- en regelgeving en die inpasbaar zijn in de meeste woningen. De provincie kan het aanbrengen van de regenwater- en water recyclesystemen onder andere stimuleren door deze op te nemen in de regionale woonakkoorden en een actieve bijdrage leveren in de informatievoorziening. In samenwerking met gemeenten kan er een subsidieregeling worden geopend, om te voorzien in een tegemoetkoming van de installatie- en aanschafkosten. Het meest efficiënt is om nieuwbouwwoningen direct te voorzien van een regen- of grijswatersysteem. Op deze manier kan veel drinkwater worden bespaard.

Waterschappen

We raadplegen de waterschappen bij ruimtelijke plannen. Landbouw, natuur en bebouwing stellen in een gebied elk hun eigen eisen aan optimaal waterbeheer. De provincie stelt duidelijke regels en normen op, zodat waterschappen in tijden van droogte zorgen voor voldoende aanvoer van zoet water. Hierbij moeten we steeds keuzes maken tussen verschillende belangen. De agrarische bedrijven moeten genoeg ruimte en mogelijkheden houden om hun bedrijf goed te kunnen laten draaien, maar daarnaast moeten ook de natuurbelangen worden gediend én de woonfunctie worden ondersteund. Het gaat ons op de lange termijn niet lukken om in alle laaggelegen polders alle waterpieken buiten de deur te houden. We moeten ons voorbereiden op wonen en werken in gebieden die enkele dagen per jaar blank staan. Klimaatadaptatie begint met klimaatacceptatie: we moeten weer leren om te leven met water. De regel ‘peil volgt functie’ maakt bij de inrichting van nieuwe gebieden plaats voor het principe ‘functie volgt peil’.

Onze keuzes

• Het waterbewustzijn is niet bij iedereen even groot. De ChristenUnie wil dit bewustzijn verhogen door bijvoorbeeld een ‘waterbalans’ te maken als fundering onder het beleid. Hoeveel water valt er? Hoeveel wordt er verbruikt en hoeveel stroomt er weg? Wat is het effect van ruimtelijke plannen op het watersysteem?
• In laaggelegen gebieden moeten we ons voorbereiden op periodes met wateroverlast. De ChristenUnie wil dat de provincie zoekt naar concrete en gebiedsgerichte oplossingen om in lage gebieden veilig te kunnen wonen en werken. Hierbij wordt gedacht aan bouwen op terpen, wegen op dijken en het opdelen van gebieden. 
• De provincie brengt samen met gemeenten en waterschappen in kaart met welke gevolgen van klimaatverandering rekening moet worden gehouden, zoals verzilting en (on)voldoende zoet water, hittestress en wateroverlast.
• De provincie blijft investeren in de aanleg van natuurlijke klimaatbuffers. Zo draagt zij bij aan een robuuste natuur en aan blauwgroene structuren in steden tegen hittestress. Denk daarbij aan bomen, vaste planten, gras of sloten. In toekomstige situaties zijn we dan beter bestand tegen weersextremen.
• De provincie zoekt naar concrete oplossingen om te komen tot waterberging in gebieden waar dat nodig is samen met betrokken bewoners en waterschappen.
•  De provincie zorgt voor een stresstest waar het gaat om waterveiligheid. Waarin onder meer gekeken wordt naar evacuatieplannen en gekeken wordt naar de bereikbaarheid van ziekenhuizen en andere essentiële gebouwen onder extreme (weers)omstandigheden.
• De provincie werkt met de Waterschappen de routekaart voor de volledige implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) verder uit. Het water dient in 2027 aan de kwaliteitseisen van de KRW te voldoen. 
• De provincie pakt het waterverziltingsprobleem aan door waterbeheermaatregelen én door het steunen van onderzoek naar gewassen die gedijen in zilte omgevingen.  
• De provincie zorgt voor goede afstemming met gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven bij de planning van nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen.
• De provincie zoekt naar ‘koppelkansen’ om bij projecten door waterschappen ook direct natuurdoelen en recreatievoorzieningen te realiseren.
• De provincie maakt met de waterschappen een plan voor de aanpak van watervervuiling door recreatieschepen. Alle schepen hebben een vuilwatertank, maar deze tank wordt zelden gebruikt. Er komt meer voorlichting over het gebruik van deze tanks en een betere handhaving.
• De provincie en de waterschappen werken hard aan innovaties voor waterbesparing en voor het hergebruik van meststoffen uit rioolslib.