De Randstedelijke Rekenkamer heeft op verzoek van Provinciale Staten (PS) van Zuid-Holland onderzoek gedaan naar Hoe is in de provincie Zuid-Holland de besluitvorming en de informatievoorziening verlopen inzake het dossier Warmtebedrijf Rotterdam? In juli 2020 is het onderzoek afgerond met het eindrapport Leiding onder druk. Op 8 juli heeft PS in beslotenheid over de door PS geheim verklaarde onderdelen van het rapport gesproken. Op woensdag 23 september 2020 vond in de vergadering van Provinciale Staten in het openbaar het afrondende politieke debat plaats.

De Rekenkamer trekt in haar rapport twee hoofdconclusies: 1] Het besluitvormingsproces inzake het dossier Warmtebedrijf Rotterdam (WbR) was niet zorgvuldig. En 2] PS zijn niet toereikend geïnformeerd over en onvoldoende betrokken bij het besluitvormingsproces inzake het dossier Warmtebedrijf Rotterdam (WbR). In het debat heeft de ChristenUnie & SGP deze conclusies ‘stevig’ genoemd. De bevindingen van de Rekenkamer zijn ook ‘stevig’ en ondersteunen de conclusies ook ruimschoots. Gedeputeerde Staten (GS) heeft PS op verschillende momenten niet geïnformeerd en/of niet betrokken. GS heeft zelfs PS niet geïnformeerd over twijfel of de provincie een miljoenenverplichting was aangegaan. PS kon daardoor haar controlerende en kaderstellende taak niet goed uitvoeren. GS heeft haar publieke en private rollen niet goed gescheiden. Bestuurlijke druk, groepsdruk, tijdsdruk, eenzijdige focus op de kansen voor beleid en te weinig aandacht voor beheersing en risico’s. Een paar voorbeelden van stevige bevindingen uit het rapport.  In mei 2019 heeft de toenmalig gedeputeerde al politieke verantwoordelijk genomen door af te treden.

De focus van de rekenkamerfunctie is altijd om terug te kijken met het oog op leerpunten voor de toekomst. De Rekenkamer formuleert daarom dan ook drie aanbevelingen. In de PS-vergadering van 23 september 2020 heeft PS deze aanbevelingen unaniem overgenomen. Allereerst ervaart de ChristenUnie & SGP-fractie dat het nieuwe College actief nu PS betrekt en informeert. Ook steunt onze fractie het College van Gedeputeerde Staten in de door haar ingezette acties voor betere checks and balances zowel in de organisatie als ook in het College zelf.

In het debat heeft onze woordvoerder, Arjan Witte, gepleit voor een discussie over het scheiden van de verschillende rollen van de provincie in dit warmtedossier. Publieke en private belangen en rollen lopen door elkaar heen. De provincie was zelfs indirect als aandeelhouder de indiener van een aanvraag voor investeringsbijdrage van het eigen provinciaal –weliswaar op afstand geplaatste-  Warmteparticipatiefonds (WPF). De provincie ging alleen niet direct over de aanvraag en ook niet direct over de toekenning. De risico’s lagen echter wel deels bij de provincie. Het College heeft toegezegd dat we binnenkort verder spreken over hoe de provincie moeten omgaan met ‘verbonden partijen’ in het algemeen en specifiek met de ingewikkelde governancestructuur bij de warmterotonde. En over hoe we zuiver met eventuele verschillende rollen omgaan.

De ChristenUnie & SGP heeft ook gepleit om steeds opnieuw te beoordelen of geheime informatie inmiddels wel openbaar gemaakt kan woorden. Geheimhouding is soms echt noodzakelijk, maar graag zo kort mogelijk.

Tenslotte is het de wens van de ChristenUnie & SGP om niet langer terug te kijken. Wij willen vooruit kijken naar een oplossing voor de levering van havenwarmte aan Leiden en het realiseren van een warmterotonde in Zuid-Holland.  Het Rijk, de provincie en veel gemeenten steunen de aanleg van een warmterotonde in Zuid-Holland, omdat deze een grote bijdrage aan de CO2-reductiedoelen kan leveren.

Arjan Witte