Tomas Halik is een Tsjechische priester die onder het communistisch regime tot geloof is gekomen en in het geheim tot priester is gewijd. Ik weet zeker dat deze uitspraak: ‘hoop is licht uit de toekomst dat op het heden valt’ voor hem een diep religieuze betekenis had. En dat heeft het ook voor mij persoonlijk en voor mijn fractie.

Want wij hebben de overtuiging dat we geschapen zijn in relatie tot God. Dat is een persoonlijke overtuiging die zeggingskracht heeft in mijn persoonlijke leven. Maar wij geloven ook dat we geschapen zijn in relatie tot elkaar en tot de schepping. Dat zijn twee belangrijke uitgangspunten die ook zeggingskracht hebben voor onze politieke missie. We zijn geroepen om voor elkaar te zorgen. We zijn veel meer dan een verzameling individuen. Want, zoals Martin Buber meer dan honderd jaar geleden al zei: mens wordt je pas in relatie tot de ander. Daarom geloven wij in de kracht van de samenleving. Daarnaast zijn we geroepen om goed te zorgen voor onze omgeving, de schepping die ons is toevertrouwd.

Vandaag zal mijn fractie een aantal voorstellen doen of voorstellen steunen die daaraan bijdragen. Want voorzitter, aan ambities bij dit college geen gebrek. Maar mijn fractie moet ook constateren dat er voor het realiseren van die ambities op veel terreinen extra inspanningen nodig zijn. Daarmee begin ik waar ik het debat in de vorige Statenvergadering geëindigd ben.

Met wat we wél hebben doen wat we kunnen!

Want de voorjaarsnota en de Kadernota schetsen de ambities van dit college en het geld dat het college daarvoor uittrekt. Maar als we ‘uitzoomen’ zien we dat met het beschikbare budget, ondanks de inzet van GS, belangrijke doelen buiten bereik liggen. We gaan het met deze inzet en deze middelen gewoon niet halen, als het gaat om schoon water, schone lucht, een volhoudbare landbouw en een sterke haven. 

Daarom hebben wij een motie ingediend om, in het kader van de verkiezingen bij verkiezingsprogrammacommissies en de formateur helder onder de aandacht te brengen wat Zuid-Holland nodig heeft om echt werk te maken van de transities. Die motie is aangenomen. Dat is mooi.

Maar we kunnen niet veroorloven om alleen maar af te wachten tot er uit de politieke chaos aan de overkant duidelijkheid komt. Daarom komt mijn fractie nu met een plan. Zoals we eerder hebben aangekondigd. Om het geld dat zich de afgelopen jaren heeft opgehoopt in de algemene reserve te besteden aan het verbeteren van de leefkwaliteit van de mensen in Zuid-Holland. En daarin trekken we samen op met andere partijen. Om 120 miljoen euro aan het college te beschikking te stellen om op korte termijn de belangrijke ambities kracht bij te zetten.Om met wat we wél hebben te doen wat we kunnen!

En laat ik vanuit de ChristenUnie dan een aantal belangrijke richtingen meegeven om dit geld goed te besteden:

• Werk maken van waterkwaliteit.
• Werk maken van natuurherstel en een volhoudbare landbouw
• Werk maken van een goed openbaar vervoer als verbinding tussen stad en platteland
• Werk maken van voldoende betaalbare woningen
• En werk maken van een structurele oplossing van de restauratieachterstand van erfgoed

Specifieke aandachtspunten

Dan heeft mijn fractie nog een paar specifieke aandachtspunten

Zorgen voor ons erfgoed

Goed zorgen voor elkaar is ook goed zorgen voor ons erfgoed. Dat is belangrijk. Het gaat om onze gezamenlijke geschiedenis en het verhaal dat ons bindt. En het is de samenleving die dat verhaal levend houd. Want dag aan dag zijn vrijwilligers in touw om te zorgen voor dit erfgoed. Vanaf deze plek wil ik hen daarvoor danken. Het zijn ook deze vrijwilligers die zorgen voor de bouwtekeningen, de vergunningen en minstens 50 procent van het benodigde geld. Want dat is de eis. Er moet cofinanciering zijn.

We hebben een brief gekregen van de gedeputeerde, waaruit blijkt dat de restauratieachterstand fors is. En toch zijn er ook dit jaar kant en klare aanvragen, die voldoen aan alle voorwaarden inclusief cofinanciering, afgewezen. Daarom stelt mijn fractie voor om 800 duizend euro beschikbaar te stellen om deze aanvragen alsnog te honoreren. En ik wil de gedeputeerde vragen om na te denken over een systeem waardoor we niet elk jaar hier met een amendement hoeven te staan. Dat moet toch anders kunnen.

Bouwen aan de democratische rechtstaat

Een democratische rechtsstaat kan niet zonder een goede controle. Dat geldt ook voor Zuid-Holland. Maar de lokale, regionale en provinciale journalistiek staat onder druk. Daarom doen wij samen met een aantal partijen een voorstel om de lokale, regionale en provinciale journalistiek te versterken. Daarbij kunnen we leren van wat eerder niet gewerkt heeft én van wat elders wel werkt. 

Zorgen voor schoon water

Over twee jaar, in 2027, moeten we met ons water naar de dokter. Dan moeten we voldoen aan de eisen van de  Kaderrichtlijn water. Maar het water staat ons aan de lippen. Want zoals het er nu naar uitziet, moet er nog heel wat water door de Rijn stormen, voordat we aan de eisen voldoen.

Het staat als een paal boven water dat er meer nodig is. En we hebben geld als water; het klotst tegen de plinten. Daarom roepen wij met een motie het college op om extra maatregelen te treffen en middelen te reserveren om de chemische waterkwaliteit te verbeteren. Om te investeren in de plekken waar nu relatief weinig gebeurt en waar wél veel milieuwinst te behalen valt. Een aanvulling op wat al goed gaat, een versneller voor wat nog nodig is.